Azərbaycan-Çin Münasibətlərinin Çoxşaxəli İnkişafı

Son illər Azərbaycan və Çin Xalq Respublikası arasındakı münasibətlərin sürətli inkişafını müşahidə etmək olduqca qürurvericidir. İki ölkə arasında əlaqələrin sadəcə siyasi və iqtisadi müstəvidə deyil, eyni zamanda müxtəlif sahələri əhatə edən çoxşaxəli bir xarakter daşıması, bu əməkdaşlığın nə qədər dərin və strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir. Xüsusilə, Prezident İlham Əliyevin Çinə səfəri və Sədr Si Cinpin ilə görüşü zamanı imzalanan "Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Əlaqələrinin Qurulması Haqqında Birgə Bəyanat" bu münasibətlərin yeni, daha yüksək bir mərhələyə qədəm qoymasının bariz nümunəsidir. Bu sənəd, əslində, illərdir formalaşan qarşılıqlı etimadın və əməkdaşlıq istəyinin məntiqi nəticəsidir. Mən bu inkişafı Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki mövqeyinin güclənməsi və gələcək perspektivləri baxımından çox müsbət bir addım kimi dəyərləndirirəm.

Bu hərtərəfli tərəfdaşlığın mühüm istiqamətlərindən biri də məhz müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsidir. Enerji, nəqliyyat, ticarət kimi ənənəvi sahələrlə yanaşı, media, sənaye, texnologiya transferi, maneəsiz ticarət və rəqəmsal iqtisadiyyat kimi yeni və perspektivli sahələrdə də əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması, münasibətlərin nə qədər dinamik və gələcəyə hesablandığını sübut edir. Bu məqalədə həmin sahələrdən bəzilərinə daha yaxından nəzər salaraq, bu əməkdaşlığın ölkəmiz üçün potensial faydalarını şəxsi prizmamdan şərh etməyə çalışacağam.

Müasir dünyada informasiya və media güclü təsir vasitələridir. Ölkələr arasında qarşılıqlı anlaşmanın dərinləşməsi, mədəniyyətlərin yaxınlaşması və həqiqətlərin olduğu kimi çatdırılması məhz media qurumlarının effektiv fəaliyyətindən çox asılıdır. Bu baxımdan, Azərbaycanın aparıcı media strukturları olan Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (AZƏRTAC) və "Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin (AzTV) Çinin nüfuzlu media qurumları – Sinxua İnformasiya Agentliyi və Çin Media Qrupu ilə imzaladığı əməkdaşlıq sazişləri xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

AZƏRTAC və Sinxua arasında xəbər mübadiləsi və əməkdaşlıq haqqında müqavilə, hər iki ölkənin ictimaiyyətinə bir-biri haqqında daha dolğun və obyektiv məlumatların çatdırılmasına xidmət edəcək. Bu, təkcə rəsmi xəbərlərin deyil, həm də mədəniyyət, elm, turizm kimi sahələrdəki yeniliklərin mübadiləsini nəzərdə tutur. Hesab edirəm ki, bu əməkdaşlıq sayəsində Azərbaycan reallıqları, ölkəmizin zəngin mədəni irsi və müasir inkişafı Çin auditoriyasına daha yaxından təqdim ediləcək. Eyni zamanda, Azərbaycan ictimaiyyəti də Çində baş verən proseslər, bu nəhəng ölkənin qədim tarixi və müasir nailiyyətləri barədə birbaşa mənbədən məlumat almaq imkanı qazanacaq.

AzTV və Çin Media Qrupu arasında imzalanan Əməkdaşlıq Sazişi isə daha çox vizual məzmun mübadiləsi, birgə layihələrin həyata keçirilməsi üçün geniş imkanlar yaradır. Təsəvvür edin ki, Azərbaycanın tarixi abidələri, təbiət gözəllikləri, mətbəxi haqqında sənədli filmlər Çinin milyonlarla auditoriyası olan telekanallarında nümayiş etdirilir və ya əksinə, Çinin qədim mədəniyyəti, texnoloji innovasiyaları barədə verilişlər bizim ekranlarda yayımlanır. Bu, xalqlar arasında birbaşa ünsiyyət qurmaq, stereotipləri aradan qaldırmaq və qarşılıqlı hörməti artırmaq üçün əvəzsiz vasitədir. Şəxsən mən bu əməkdaşlığın iki ölkə vətəndaşları arasında daha səmimi və mehriban münasibətlərin formalaşmasına təkan verəcəyinə inanıram.

Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi və qeyri-neft sektorunun inkişafı ölkəmizin strateji hədəflərindəndir. Bu hədəflərə çatmaq üçün müasir texnologiyaların tətbiqi, sənaye potensialının gücləndirilməsi və innovativ istehsal sahələrinin yaradılması vacibdir. Məhz bu kontekstdə Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi ilə Çin Xalq Respublikasının Sənaye və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi arasında sənaye sahəsində əməkdaşlıq haqqında imzalanmış Anlaşma Memorandumu böyük əhəmiyyət daşıyır.

Çin, şübhəsiz ki, dünyanın ən böyük sənaye və texnologiya mərkəzlərindən biridir. Bu ölkənin təcrübəsindən yararlanmaq, qabaqcıl texnologiyaları transfer etmək və birgə sənaye layihələri həyata keçirmək Azərbaycan üçün yeni imkanlar açır. Bu memorandum, düşünürəm ki, sadəcə kağız üzərində qalmayacaq, real əməkdaşlıq üçün möhkəm zəmin yaradacaq. Bu çərçivədə Azərbaycanda yeni istehsal müəssisələrinin qurulması, mövcud müəssisələrin modernləşdirilməsi, yerli mütəxəssislərin hazırlanması və təcrübə mübadiləsi kimi istiqamətlərdə konkret addımlar atıla bilər. Xüsusilə, informasiya texnologiyaları, maşınqayırma, yüngül sənaye, əczaçılıq kimi sahələrdə Çin təcrübəsinin öyrənilməsi və tətbiqi iqtisadiyyatımızın rəqabət qabiliyyətini artıra bilər. Mənim fikrimcə, bu əməkdaşlıq həm də Azərbaycanda yeni iş yerlərinin açılmasına və əhalinin rifahının yüksəlməsinə müsbət təsir göstərəcək potensiala malikdir.

Qloballaşan dünyada iqtisadi əlaqələrin səmərəli qurulması üçün ticarət maneələrinin aradan qaldırılması və rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi həlledici rol oynayır. Azərbaycan və Çin arasında imzalanan iki mühüm sənəd – "Maneəsiz ticarət üzrə ikitərəfli əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə dair Anlaşma Memorandumu" və "Rəqəmsal iqtisadiyyatda investisiya əməkdaşlığının gücləndirilməsi haqqında Anlaşma Memorandumu" – məhz bu istiqamətdə atılmış vacib addımlardır.

Maneəsiz ticarətə dair memorandum, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin artırılması üçün əlverişli şəraitin yaradılmasına yönəlib. Bu, gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsi, qeyri-tarif maneələrinin azaldılması, elektron ticarətin təşviqi kimi tədbirləri əhatə edə bilər. Hesab edirəm ki, bu, Azərbaycan məhsullarının, xüsusilə də kənd təsərrüfatı və qeyri-neft sənayesi məhsullarının böyük Çin bazarına çıxışını asanlaşdıracaq. Eyni zamanda, Çindən Azərbaycana daha çox çeşiddə və münasib qiymətə məhsulların idxalı üçün imkanlar yaradacaq. Bu, son nəticədə həm istehsalçılarımız, həm də istehlakçılarımız üçün faydalı olacaqdır.

Rəqəmsal iqtisadiyyat sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi isə müasir dövrün tələblərinə tam cavab verən bir istiqamətdir. Çin rəqəmsal texnologiyalar, süni intellekt, elektron ticarət platformaları sahəsində dünya liderlərindən biridir. Bu sahədə investisiya əməkdaşlığının gücləndirilməsi Azərbaycanda rəqəmsal infrastrukturun inkişafına, innovativ startapların yaranmasına, elektron hökumət xidmətlərinin təkmilləşdirilməsinə təkan verə bilər. Şəxsən mən bu sahədəki əməkdaşlığı Azərbaycanın gələcək inkişafı üçün strateji əhəmiyyətli hesab edirəm. Rəqəmsal transformasiya prosesində Çin təcrübəsindən və investisiyalarından yararlanmaq ölkəmizin qlobal rəqəmsal məkanda mövqeyini möhkəmləndirə bilər.

Mənim şəxsi qənaətimə görə, bu əməkdaşlıq Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələrinin şaxələndirilməsi, iqtisadiyyatının modernləşdirilməsi və qlobal proseslərə inteqrasiyası baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əminəm ki, qarşılıqlı hörmət və etimada əsaslanan bu münasibətlər gələcəkdə daha da dərinləşəcək və hər iki xalqın rifahına xidmət edəcəkdir. Bu, təkcə hökumətlərarası deyil, həm də xalqlararası dostluğun möhkəmlənməsi üçün atılmış mühüm addımlardır.