Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlığının tarixi və perspektivləri
Qurbanəli İslamov
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədr müavini
Hövsan QİƏD Üzrə Nümayəndəsi, Vətən müharibəsi Qazisi
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədr müavini
Hövsan QİƏD Üzrə Nümayəndəsi, Vətən müharibəsi Qazisi
Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlığı 30 ildən artıq bir tarixə malikdir. 1992-ci ildə Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasına (ŞAƏŞ) qoşulmasından bu günə qədər Azərbaycan bu beynəlxalq təşkilatla sıx əməkdaşlıq edərək Avroatlantik təhlükəsizlik sisteminə inteqrasiyası istiqamətində addımlar atmaqdadır. Bu əməkdaşlığın əsasında qarşılıqlı hörmət, suverenlik və ərazi bütövlüyü prinsipləri dayanır.
1994-cü ildə Azərbaycan NATO-nun "Sülh naminə tərəfdaşlıq" (PFP) proqramına qoşularaq Avroatlantik təhlükəsizlik sisteminə inteqrasiya prosesinə başladı. Bu proqram çərçivəsində Azərbaycan NATO ilə fəal əməkdaşlıq edərək hərbi islahatlar həyata keçirmiş, sülhməramlı əməliyyatlara qoşulmuş və bir sıra beynəlxalq təlimlərdə iştirak etmişdir.
1999-cu ildən etibarən Azərbaycan Kosovo və Əfqanıstanda NATO-nun rəhbərliyi altında həyata keçirilən sülhməramlı əməliyyatlara qoşulmuşdur. Bu əməliyyatlarda iştirak Azərbaycanın beynəlxalq təhlükəsizliyin təminatına verdiyi töhfənin və NATO ilə əməkdaşlığının əhəmiyyətli göstəricisidir.
2004-cü ildə Azərbaycan NATO ilə Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı (FTƏP) imzalamışdır. Bu plan Azərbaycanın müdafiə qabiliyyətlərinin inkişafına və NATO standartlarına uyğunlaşdırılmasına yönəlik konkret tədbirlər nəzərdə tutur. FTƏP çərçivəsində Azərbaycan hərbi sahədə əhəmiyyətli islahatlar həyata keçirmiş və NATO ilə əməkdaşlığını daha da dərinləşdirmişdir.
NATO-Azərbaycan əlaqələrinin inkişafında siyasi və iqtisadi amillər mühüm rol oynayır. Azərbaycanın geosiyasi mövqeyi, enerji təhlükəsizliyi və Avroatlantik dəyərlərinə bağlılığı bu əlaqələrin möhkəmlənməsinə əsas yaradır.
NATO Azərbaycanın müdafiə qabiliyyətlərinin inkişafına əhəmiyyətli yardım göstərir. Bu yardım təlimlər, təchizat və ekspert dəstəyi vasitəsilə həyata keçirilir. NATO-nun yardımı ilə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri müasir standartlara uyğunlaşdırılır və beynəlxalq standartlara cavab verir.
Azərbaycan Avroatlantik inteqrasiya prosesində fəal iştirak edir. NATO Azərbaycan ordusunu müasir avadanlıqlarla təmin etməyə və döyüş hazırlığının artırılmasına dəstək verməyi davam etdirəcək. Azərbaycan isə NATO standartlarına uyğunlaşdırma işlərinə davam edəcəkdir.
Azərbaycan enerji layihələri, xüsusilə Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə Avropa enerji təhlükəsizliyinə verdiyi töhfə ilə NATO ölkələri üçün strateji partnyor olaraq qalacaq. Beynəlxalq təhlükə olan terrorizmə qarşı birgə mübarizə əməkdaşlığın vacib bir parçasıdır. NATO-Azərbaycan münasibətləri bu istiqamətdə inkişaf edə bilər. Müasir dövrdə ən aktual təhlükələrdən biri kibertəhlükəsizlikdir. Bu sahədə Azərbaycan NATO-nun ekspert yardımlarından və təcrübəsindən faydalana bilər.
Sülhə aparacaq hər hansa bir müqavilənin qarantorlarından biri kimi NATO da regional barışığa və sabitliyə öz töhfəsini verə bilər. Bu istiqamətdə əlaqələrin gələcəkdə inkişaf potensialı vardır. Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlığının uzun bir tarixi var və hər iki tərəf üçün faydalıdır. Bu əməkdaşlıq Azərbaycanın müdafiə qabiliyyətlərinin inkişafına, beynəlxalq təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinə və Avroatlantik inteqrasiyası prosesinə töhfə verir. Gələcəkdə bu əməkdaşlığın daha da güclənəcəyi gözlənilir.
