Rusiya ilə Azərbaycan Arasında Dövlətlərarası Əməkdaşlıq və Cənubi Qafqazın Gələcəyi

Rusiya ilə Azərbaycan arasında dövlətlərarası strukturların fəaliyyət sahəsi olduqca genişdir və bu sahələrdə əməkdaşlığın inkişafı hər iki tərəf üçün böyük potensial vəd edir. Ötən il və bu ilin ilk altı ayında əmtəə dövriyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə artması, əməkdaşlığın səmərəliliyinin və uğurlu əlaqələrin göstəricisidir. Keçən il bu sahədə 4 milyard dollar həddini keçməyimiz, iki ölkə arasındakı ticarət əlaqələrinin güclənməsini sübut edir. Humanitar sahədə əməkdaşlığa da həmişə xüsusi diqqət yetirilir. Azərbaycanda rus dilində tədris aparılan 324 məktəbdə 160 min şagird təhsil alır. Bundan əlavə, ölkədə 800 mindən çox şagird rus dilini ikinci xarici dil kimi öyrənir. Azərbaycanın 26 ali təhsil müəssisəsində 15 mindən artıq tələbə rus dilində təhsil alır ki, bu da təhsil sahəsindəki münasibətlərin güclənməsinə mühüm töhfə verir.

Regional təhlükəsizlik məsələləri də dövlətlərarası münasibətlərin vacib aspektlərindən biridir. Ötən ilin sentyabrından sonra regionda tamamilə yeni şərait yaranıb. Azərbaycan öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü tam şəkildə bərpa edib və bu, Cənubi Qafqazda möhkəm və uzunmüddətli sülhün bərqərar olması üçün yeni imkanlar açır. Bu baxımdan, bütün Cənubi Qafqaz regionunda sabitlik və təhlükəsizlik bir çox hallarda Rusiya ilə Azərbaycan arasında sıx qarşılıqlı fəaliyyətdən asılıdır.

Dövlətlərarası münasibətlərimizin müstəsna əhəmiyyətə malik olan digər sahəsi isə nəqliyyat dəhlizləridir. Regional nəqliyyat dəhlizləri, nəqliyyat yolları və “Şimal-Cənub” layihəsinin həyata keçirilməsi kimi məsələlərin aktuallığı danılmazdır. Azərbaycanın ərazisində “Şimal-Cənub” dəhlizinin həm dəmir yolu, həm də avtomobil yolu seqmentləri tam şəkildə reallaşdırılıb və uğurla fəaliyyət göstərir. Hazırda bu dəhlizin ötürücülük qabiliyyətini yüksəltmək və onun dəmir yolu sahəsinin modernləşdirilməsi üçün lazımi işlər görülür.

Bu məsələlər, Azərbaycan və Rusiya arasındakı mövcud və gələcək əlaqələrin inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradır. Dövlətlərarası əməkdaşlığın gücləndirilməsi yalnız iqtisadiyyata deyil, həm də humanitar və təhlükəsizlik sahələrində də regionda sabitlik və rifahın təmin edilməsinə xidmət edir. Dövlətlərarası əməkdaşlıq çərçivəsində Azərbaycanın xarici siyasət prioritetlərindən biri, iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi və qarşılıqlı sərmayə qoyuluşlarının artırılmasıdır. Azərbaycan və Rusiya arasındakı ticarət və investisiya sahəsindəki dinamik inkişaf, iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin möhkəmlənməsinə səbəb olub. Azərbaycanın müxtəlif sahələrdə iqtisadiyyatı inkişaf etdirmək üçün Rusiya ilə sıx əməkdaşlıq etməsi, xüsusən enerji, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sektorlarında, iki tərəfin də iqtisadi sabitliyini təmin etməyə kömək edir. Bu, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin daha da artmasına və gələcəkdə yeni iqtisadi layihələrin reallaşdırılmasına təkan verir.

Azərbaycan-Rusiya münasibətləri yalnız iqtisadi və humanitar sahələrlə məhdudlaşmır, həm də siyasi əməkdaşlıqda əhəmiyyətli irəliləyişlər müşahidə olunur. İki ölkə arasında siyasi dialoq daim aktivdir və bu, regional və beynəlxalq səviyyədə birgə mövqelərin müəyyənləşdirilməsinə imkan yaradır. Azərbaycan və Rusiya, beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də sıx əməkdaşlıq edir və bu, beynəlxalq arenada qarşılıqlı maraqların qorunmasına xidmət edir. Xüsusilə, BMT, MDB və digər regional təşkilatlar çərçivəsində Azərbaycanın və Rusiyanın mövqelərinin uyğunlaşdırılması, regionda və beynəlxalq aləmdə sülh və sabitliyin təmin olunmasına mühüm töhfə verir.

Azərbaycan və Rusiyanın təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı, Cənubi Qafqaz regionunda sabitliyin və təhlükəsizliyin təmin edilməsində həlledici rol oynayır. Azərbaycan, öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməklə regionda yeni bir təhlükəsizlik arxitekturasının formalaşmasına nail oldu. Bu çərçivədə Rusiya ilə təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın daha da gücləndirilməsi, Cənubi Qafqazda mövcud olan təhlükəsizlik risklərinin minimallaşdırılmasına imkan yaradır. İki ölkə arasında bu sahədə imzalanmış sazişlər və həyata keçirilən birgə tədbirlər, regionda sabitliyin uzunmüddətli olmasına zəmanət verir.

Enerji sahəsində əməkdaşlıq da Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin vacib istiqamətlərindən biridir. Azərbaycanın zəngin enerji resursları və Rusiyanın enerji bazarındakı güclü mövqeyi, bu sahədə əməkdaşlığın inkişafı üçün geniş perspektivlər yaradır. Xüsusilə, enerji infrastrukturunun inkişafı, neft və qaz kəmərlərinin çəkilməsi, enerji ixracının artırılması kimi layihələr, iki ölkə arasında enerji əməkdaşlığının strateji xarakterini vurğulayır. Bu əməkdaşlıq, təkcə iki ölkə üçün deyil, həm də regionun enerji təhlükəsizliyi üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.

Dövlətlərarası münasibətlərdə mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq da böyük önəm kəsb edir. Azərbaycan və Rusiya arasında mədəniyyət mübadiləsi, iki xalq arasında tarixi və mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsinə xidmət edir. Bu sahədə keçirilən birgə festivallar, sərgilər və digər mədəni tədbirlər, xalqlar arasında dostluğun və qarşılıqlı anlaşmanın inkişafına töhfə verir. Mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq, yalnız keçmişdəki əlaqələrin qorunub saxlanmasına deyil, həm də gələcəkdə daha sıx və davamlı mədəni münasibətlərin formalaşmasına şərait yaradır.