Ulu Öndər Heydər Əliyevin ən böyük xidmətlərindən Konstitusiyanın hazırlanmasıdır
Qasım Qasımov
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədri
Suraxanı rayonu, 146 nömrəli tam orta məktəbin direktoru
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası Günü hər il 12 noyabrda qeyd olunur. Bu gün Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin, hüquqi sisteminin və demokratik idarəçiliyinin təməlini qoyan əsas sənədin qəbul olunduğu tarixi bir gündür. 1995-ci ildə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə qəbul edilən Konstitusiya, Azərbaycan dövlətçiliyinin hüquqi əsaslarını təsbit edərək müstəqil Azərbaycanın inkişaf strategiyasının yol xəritəsinə çevrildi.
1991-ci ildə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini yenidən bərpa etməsindən sonra hüquqi sistemin yaradılması və hüquqi dövlət quruculuğu zərurəti yarandı. 1993-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtması ilə Azərbaycan üçün yeni bir dövr başladı. Dövlətin inkişaf strategiyasını müəyyənləşdirmək və ölkədə hüquqi sabitliyi təmin etmək üçün yeni bir Konstitusiya hazırlanması qərara alındı. 1995-ci il noyabrın 12-də keçirilən ümumxalq səsverməsi nəticəsində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası qəbul edildi və bu, ölkənin suverenliyini təmin edən və insan hüquq və azadlıqlarını qoruyan bir sənəd kimi tarixin yaddaşına həkk olundu.
Heydər Əliyev Konstitusiyanın hazırlanma prosesində şəxsən iştirak etdi və onun hər bir maddəsi ilə bağlı geniş müzakirələr aparılmasını təmin etdi. O qeyd edirdi : “Azərbaycan Konstitusiyası xalqımızın iradəsini, dövlətimizin suverenliyini və müstəqilliyini əks etdirən hüquqi sənəddir. Bu Konstitusiya bizim demokratik inkişafımızın təməlini təşkil edir və hüquqi dövlət quruculuğu yolunda mühüm addım olmuşdur.”
Azərbaycan Konstitusiyası ölkənin hüquqi dövlət quruculuğunu, insan hüquqları və azadlıqlarını qorumağı, demokratik idarəetmə prinsiplərini əsaslandırır. Konstitusiyada təsbit olunmuş bəzi əsas prinsiplər bunlardır:
1. Dövlət Suverenliyi və Müstəqillik: Azərbaycan xalqı öz taleyini müəyyən etmək hüququna malikdir və dövlətin bütün hakimiyyət orqanları xalqın iradəsini ifadə edir.
2. Hüquqi Dövlət və Demokratiya: Konstitusiya hüquqi dövlət quruculuğunu və demokratik prinsipləri təmin edir. Dövlət orqanlarının fəaliyyətinin qanunla tənzimlənməsi bu prinsipin əsasını təşkil edir.
3. İnsan Hüquqları və Azadlıqları: Konstitusiya insan hüquqlarını və əsas azadlıqları təmin edir. Bura sərbəst toplaşmaq, söz azadlığı, şəxsi toxunulmazlıq və mülkiyyət hüquqları kimi azadlıqlar daxildir.
4. İqtisadi və Sosial Ədalət: Konstitusiya ölkənin iqtisadi inkişafını təmin etməyə və əhalinin sosial rifahını yüksəltməyə yönəlmişdir.
Dahi siyasətçi Heydər Əliyev, Azərbaycan Konstitusiyasının yaradılması və qəbulunda böyük rol oynadı və onun əsas prinsiplərini müəyyənləşdirdi. Heydər Əliyevin Konstitusiya ilə bağlı bəyan etdiyi sözlər, onun bu sənədə və Azərbaycanın gələcəyinə verdiyi əhəmiyyəti əks etdirir: “Biz bu Konstitusiya ilə gələcək nəsillər üçün hüquqi dövlətin əsaslarını yaratdıq. Azərbaycan xalqının hüquqları və azadlıqları bu sənəddə əks olunub və hər bir vətəndaş üçün təminatdır.”
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə işlənib hazırlanmış bu Konstitusiya, dövlət idarəçiliyində sabitlik və qanunçuluğun təminatına çevrildi. O, Konstitusiyanın qəbulunu Azərbaycanın dövlət quruculuğu və sabitlik yolunda atılmış ən böyük addımlardan biri kimi qiymətləndirirdi. 2003-cü ildə Heydər Əliyevin layiqli davamçısı İlham Əliyevin prezident seçilməsi ilə Azərbaycanın hüquqi və demokratik inkişafı daha da gücləndi. İlham Əliyevin rəhbərliyi altında bir sıra konstitusiya islahatları həyata keçirildi ki, bunlar Azərbaycanın hüquqi sistemini möhkəmləndirməyə, dövlətin idarəetməsini müasirləşdirməyə və insan hüquqlarını genişləndirməyə yönəldi.
Prezident İlham Əliyevin konstitusiya islahatları ilə bağlı sözləri, onun Azərbaycanın hüquqi sisteminin inkişafına verdiyi önəmi göstərir: “Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası müasir dövrün çağırışlarına cavab verən, dövlətçiliyimizin və hüquqi dövlətin əsasını təşkil edən bir sənəddir. Biz bu Konstitusiyanın prinsiplərini daim yaşatmaq və onu müasir tələblərə uyğunlaşdırmaq üçün çalışırıq.”
2009 və 2016-cı illərdə keçirilən referendumlar nəticəsində Konstitusiyaya bir sıra dəyişikliklər edildi. Bu dəyişikliklər dövlət idarəçiliyi sisteminin səmərəliliyini artırmaq, iqtisadi islahatları dəstəkləmək və sosial rifahı yüksəltmək məqsədini daşıyırdı. İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan dövləti daha müasir və effektiv idarəetmə sistemi qurmağa müvəffəq oldu.
Konstitusiya Günü Azərbaycan xalqı üçün yalnız hüquqi bir bayram deyil, həm də milli birlik və dövlət müstəqilliyinin simvoludur. Hər il 12 noyabrda keçirilən tədbirlər, Azərbaycan dövlətçiliyinin əhəmiyyətini vurğulamaqla yanaşı, hüquq və azadlıqların təmin olunmasına yönələn dövlət siyasətinin davamlılığını da ifadə edir. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Konstitusiyasının müasir cəmiyyət üçün əhəmiyyətini vurğulayaraq bildirmişdir: “Azərbaycan Konstitusiyası daim yenilənən, hüquqi dövlətimizin inkişafında əvəzsiz rol oynayan bir sənəddir. Bizim hər bir addımımız xalqımızın rifahına və hüquqlarının qorunmasına xidmət edir.”
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası, dövlətçiliyin hüquqi əsaslarını təsbit edərək Azərbaycan xalqının iradəsini, müstəqilliyini və azadlıqlarını təmin edən əsas sənəddir. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə yaradılan və İlham Əliyevin uğurla inkişaf etdirdiyi bu Konstitusiya, Azərbaycanın hüquqi dövlət quruculuğu və demokratik prinsiplərinin təməlini təşkil edir.
Bu gün Azərbaycan Konstitusiyası, dövlətin müstəqilliyinin və xalqın rifahının təmin olunmasında, həmçinin hüquq və azadlıqların qorunmasında mühüm bir rol oynayır. Konstitusiya Günü isə Azərbaycan xalqının dövlətçiliyə və milli birliyə bağlılığını əks etdirən simvolik bir gündür.
