Füzuli həm hərbi qələbənin, həm də Azərbaycanın yenidənqurma və gələcək inkişaf prosesinin simvoludur
Elvina Əhmədova
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədr müavini
Gülarə Əliyeva adına 3 nömrəli Uşaq İncəsənət məktəbinin direktoru
17 oktyabr tarixi Azərbaycan Respublikasında Füzuli şəhərinin işğaldan azad edilməsi günü kimi qeyd edilir. 2020-ci ildə, İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı, Azərbaycan Ordusu Füzuli şəhərini işğaldan azad etmişdir. Bu tarixi hadisə ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpasında əhəmiyyətli mərhələ hesab olunur. Füzuli şəhərinin azad edilməsi həm tarixi, həm də strateji baxımdan böyük önəm daşıyırdı, çünki bu, Şuşa şəhərinə gedən yolun açılmasına və müharibənin həlledici anlarının yaxınlaşmasına səbəb olmuşdur.
Hər il bu gün Azərbaycan xalqı Füzulinin azad edilməsini qeyd edir, şəhidlərin xatirəsini yad edir və işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və inkişafı istiqamətində atılan addımları diqqətə çatdırır.
Füzuli rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində yerləşən qədim tarixi və mədəni irsə malik bir bölgədir. Füzuli 1993-cü ildə Ermənistanın hərbi işğalına məruz qalmış və bu işğal nəticəsində rayonun bir çox tarixi abidələri dağıdılmış, mədəni irsi məhv edilmişdir. 2020-ci ildə Azərbaycanın II Qarabağ müharibəsində əldə etdiyi qələbə nəticəsində rayon işğaldan azad olundu və bu ərazi yenidən bərpa və abadlaşdırılmağa başladı.
Füzuli ərazisində qədim dövrlərə aid olan bir çox maddi-mədəniyyət nümunələri tapılmışdır. Bu rayonun tarixi İpək Yolu üzərində yerləşdiyinə görə müxtəlif mədəniyyətlər arasında əlaqə mərkəzi olmuşdur. Ərazidə tapılan tarixi abidələr bölgənin zəngin keçmişini əks etdirir. Rayonun adı Azərbaycanın böyük şairi Məhəmməd Füzulinin şərəfinə qoyulmuşdur.
İşğaldan əvvəl Füzuli rayonu zəngin tarixi və dini abidələrlə seçilirdi. Rayonun Qarğabazar kəndində yerləşən Qarğabazar karvansarası (XVII əsr) tarixi memarlıq abidələrindən biri idi. Bundan başqa, Mirməhəmməd xan türbəsi, Aşağı Veysəlli kəndindəki məscidlər, habelə Şuşa yolunda yerləşən XIX əsrə aid məscidlər də diqqətəlayiq dini abidələrdir. Təəssüf ki, işğal dövründə bu abidələr dağıdılıb və talan edilib.
Füzuli rayonu 1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olundu. Bu işğal nəticəsində rayonun əhalisi məcburi köçkünə çevrildi, evlər, məktəblər, xəstəxanalar dağıdıldı, rayonun iqtisadi infrastrukturu tamamilə məhv edildi. Ermənistan tərəfindən işğal edilən müddətdə Füzulidə yüzlərlə tarixi abidə və məzarlar dağıdıldı, kəndlər viran qaldı. 2020-ci ilin oktyabr ayında Azərbaycan Ordusu tərəfindən Füzuli şəhəri işğaldan azad edildi və həmin tarixdən sonra rayonun bərpasına başlanıldı.
Bu gün Füzuli rayonu bərpa olunmaqda və tarixi irsi yenidən canlandırılmaqdadır.
Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Füzuliyə səfərləri Azərbaycan xalqı üçün əlamətdar və tarixi hadisələrdən biridir. Füzuli rayonu, 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan ordusu tərəfindən erməni işğalından azad edilmişdir. Füzulinin azad edilməsi, Azərbaycanın hərbi-strateji üstünlüyünü nümayiş etdirən mühüm qələbələrdən biri idi.
Prezident İlham Əliyevin Füzuliyə ilk səfəri 2020-ci ilin oktyabr ayında, rayonun azad edilməsindən dərhal sonra baş tutdu. Bu səfər zamanı Prezident, Füzulidə erməni işğalı dövründə törədilmiş dağıntıları şəxsən görmüş və ərazilərin tamamilə dağıdıldığını bildirmişdi. Şəhər demək olar ki, yer üzündən silinmişdi, və prezident bu dağıntıları "şəhərin qalıqları" adlandırmışdı.
2021-ci ilin yanvar ayında İlham Əliyev bir daha Füzuliyə səfər etdi və burada genişmiqyaslı yenidənqurma işlərinə start verildi. Füzuli-Şuşa yolunun təməli qoyuldu, bu yol azad olunmuş ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun bərpası və inkişafı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Həmçinin, Prezidentin səfəri zamanı Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının təməli qoyuldu. Bu hava limanı, regionun iqtisadi dirçəlişi və logistik imkanlarının genişləndirilməsi üçün strateji obyektlərdən biridir.
Prezident Əliyevin Füzuliyə səfərlərinin nəticəsində mühüm layihələrdən biri də 2021-ci ilin oktyabr ayında açılan Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı oldu. Hava limanının tikilməsi qısa müddət ərzində başa çatdırıldı və bu layihə azad olunmuş ərazilərdə ilk böyük beynəlxalq infrastruktur obyekti kimi yadda qaldı. Bu, həm də Qarabağın bərpası prosesinin sürətini göstərən bir layihə idi.
Prezident İlham Əliyevin Füzuliyə səfərləri təkcə fiziki bərpa prosesini deyil, həm də tarixi ədalətin bərpa olunduğunu və Qarabağın gələcəkdə inkişaf edəcəyini göstərir. Füzuli və digər azad olunmuş ərazilərdə genişmiqyaslı bərpa işləri aparılır, və Prezident Əliyev hər səfərində bu proseslərə rəhbərlik edir, yeni layihələrin təməlqoyma və açılış mərasimlərində iştirak edir.
Bu səfərlər, həm hərbi qələbənin, həm də Azərbaycanın yenidənqurma və gələcək inkişaf prosesinin simvoludur.
Prezidentin Füzuliyə digər səfərləri zamanı da su, elektrik enerjisi və yol infrastrukturlarının tikintisi ilə bağlı işlərə nəzarət etdiyi, həmçinin regionun bərpası üçün nəzərdə tutulmuş genişmiqyaslı layihələrin icrasını sürətləndirmək üçün göstərişlər verdiyi qeyd olunur.
İlham Əliyevin bu səfərləri həm də ölkə ictimaiyyətinə və dünyaya, Azərbaycan dövlətinin azad edilmiş ərazilərin bərpasına və dirçəlişinə böyük önəm verdiyini göstərir.
