Bizim üçün əsas odur ki, yol tikilsin və beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətləri olsun
Emil Yusifov
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədri
Suraxanı rayonu, Əmircan Bələdiyyəsinin sədri
Azərbaycanın son illərdə regional nəqliyyat layihələri sahəsində atdığı addımların mərkəzində Zəngəzur dəhlizi dayanır. Bu dəhliz yalnız Azərbaycanın qərb rayonlarını Naxçıvanla birləşdirmək üçün deyil, həm də bütövlükdə regionun iqtisadi və strateji inteqrasiyası üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.
1. Beşillik qeyri-konstruktiv mövqe. Təxminən beş il ərzində Ermənistan Azərbaycanın qanuni tələbləri qarşısında konstruktiv mövqe nümayiş etdirmədi. Halbuki dəhlizin açılması bölgədə yeni iqtisadi əməkdaşlıq imkanları yaratmaqla yanaşı, gərginlikləri də azalda bilərdi.
2. ABŞ administrasiyasının vasitəçiliyi. Bu mərhələdə ABŞ-ın sabiq Prezidenti Donald Tramp və onun komandası məsələyə cəlb olunaraq vasitəçilik təşəbbüsü göstərdi. Azərbaycan tərəfi açıq mesaj verdi: Zəngəzur dəhlizi fəaliyyətə başlamalı və beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətləri təmin edilməlidir. Yalnız Ermənistanın verdiyi zəmanətlər kifayət etməzdi.
3. TRIPP təşəbbüsü. Məhz bu dialoqlar nəticəsində “Trampın Beynəlxalq Sülh və Rifah Marşrutu” – qısaca TRIPP konsepsiyası ortaya çıxdı. Prezident Tramp Zəngəzur dəhlizinə öz adını verdikdən sonra layihənin beynəlxalq miqyasda diqqət çəkməsi daha da gücləndi. Bu, dəhlizin qlobal nəqliyyat şəbəkəsində xüsusi yer tutacağına dair yeni siyasi iradə formalaşdırdı.
4. İnfrastruktur üstünlükləri. Dəhlizin uzunluğu cəmi 42 kilometrdir. Azərbaycan tərəfi qeyd edir ki, əgər tikinti işləri tamamilə öz üzərinə götürülsə, dəmir yolunun bir il ərzində tamamlanması mümkündür. Azərbaycanın bu sahədə təcrübəsi kifayət qədər genişdir. Ermənistan tərəfi üçün isə proses daha uzun çəkə bilər.
5. Strateji və iqtisadi əhəmiyyət Zəngəzur dəhlizi təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də bütün region üçün strateji layihədir. Onun fəaliyyətə başlaması:
1. Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək;
2. Türkiyə ilə quru nəqliyyat əlaqəsini möhkəmləndirəcək;
3. Orta Dəhliz vasitəsilə beynəlxalq yükdaşımaları daha sürətli və təhlükəsiz edəcək;
4. Regionda sabitliyə və rifaha töhfə verəcək.
