Azərbaycan vaxtilə dünyanın qaynar nöqtələrindən biri olmuşdur
Türkan Qurbanova
YAP Suraxanı rayon təşkilatının üzvü
Suraxanı rayonu, 101 saylı tam orta məktəbin müəllimi
Nağıllarda adətən açılmaması gərəkən, lakin nağılın davamı üçün qəhrəmanın açdığı və gözlənilməz hadisələrlə üzləşdiyi o qırxıncı qapı bugünümüzün dünyasının pozulan nizamının astanası da adlandırıla bilər. 2012-ci ilin dekabrında "apokalipsis" yaşanacağı və dünyanın məhv olacağı ilə bağlı çoxsaylı konspiroloji illüziyaları və təqvim iddialarını yəqinki çoxları xatırlayır. Bu tarixin üzərindən 13 il, II Dünya Müharibəsinin başa çatmasının üzərindən 80 il keçməsinə, lokal və ölkələrarası müharibələr və çoxsaylı müxtəlifmüstəvili konfliktlərə baxmayaraq dünya öz halında və varlığında "sülh içində" yaşamağa davam edir. 2022-ci ilin 8 mayında dünya qlobal sülhün və ya dünya nizamının 77-ci ildönümü qeyd edilə bilərdi ki, Rusiyanın Ukraynaya gözlənilməz, lakin əslində 2014- cü ildən bəri davam edən elan olunmamış müharibəsi bütün dünyanı çalxalandırdı.
Dünyanın supergücə malik dövləti olan ABŞ ərazisi bir zamanlar İngiltərənin müstəmləkəsi olub. 1812-ci ildə İngiltərənin öz müstəmləkələrini geri qaytarmaq üçün apardığı müharibədə məğlub olaraq 2 il sonra Kent müqaviləsini imzalaması ilə ABŞ dünya siyasi müstəvisində rolunu təsdiqləmiş oldu. ABŞ-ın 1823-cü ildə qəbul etdiyi Monro doktrinası ABŞ-ın bütövlükdə Amerika qitəsindəki hegemonluğunu təsdiq edirdi. Dünya bu nizama 100 ilə yaxın dözdü. Yayılmanın ikinci dalğası II Dünya müharibəsindən sonra ABŞ-dan şərqə, Rusiyadan qərbə doğru idi. NATO 1949-cu ildə yaradıldı.
Yuxarıdakı şəkildə NATO-nun ilbəil Rusiyaya necə yaxınlaşdığını görə bilərik. Bu isə Rusiyanın təcridolma və təhlükəsizlik instinktlərini gedərək daha da təşvişə salır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, Amerika dünyanın supergüc dövləti olmasına baxmayaraq bu ərazidədə tez-tez iğtişaşlar baş verir. ABŞ-da iğtişaşlar polisin afroamerikalı Corc Floydla amansız rəftarından sonra başladı. Ümumiyyətlə qərb ölkələri hər zaman söylədiklərinin əksini etməyə meyilli olublar. Hər zaman dünyada irqi, cinsi, dini bərabərliyi təbliğ edən Amerikada nədənsə qaradərililər sıxışdırılır, onlarla kobud davranılır.
Fransada eynilə Amerika kimi danışıb, ancaq əksini edən qərb ölkələrindəndir, məsələn bu ölkədə müsəlmanlara qarşı ayrıseçkiliyin olması, müsəlmanların, özəlliklədə hicablı qadınların sıxışdırılması buna bariz nümunədir. Əlbəttə ki, dövlətlərin və xalqların bir - birlərinə qarşı bu cür davranışı iğtişaşlara və toqquşmalara, hətta bir çox hallarda bu toqquşmaların dünya miqyasında böyüməsinə səbəb olur ki, bu da öz növbəsində dünya nizamını kobud şəkildə pozur. Dünya nizamın pozulduğu qaynar nöqtələrdən biri də Ərəb ölkələridir.
Genişmiqyaslı coğrafiyanı əhatə edən "Ərəb baharı" 18 dekabr 2010-cu ildə Tunisdə polisin korrupsiyaya və pis rəftarına etiraz edən Məhəmməd Buazizizin özünü yandırmasıdan sonra başladı. Xatırladaq ki, "Ərəb baharı" zamanı 1 milyondan çox insan öldürüldü, təxminən 10 milyon insan evini tərk etdi. Dünya nizamının pozulması təbii olaraq dünyanı müharibəyə sürükləyir. Odur ki, "III Dünya Müharibəsi başlayacaqmı?" sualı çoxlarını həyəcanlandırır və düşündürür. Lakin bu haqda yekdil və qəti cavab vermək hələki mümkün deyil.
Hər şey "Dəli Petronun" müasirinin nə qədər irəli gedə biləcəyindən, Ukrayna xalqının onun təzyiqləri qarşısında nə qədər dayana biləcəyindən, dünya dövlətlərinin Rusiyanın yaratmağa çalışdığı yeni nizama nə qədər təhammül edəcəyindən, bütün bunlarla yanaşı digər qlobal müstəvilərdə iddiaları olan güclərin yaranmış xaotik şəraitdən faydalanaraq özlərinə pay qoparmaq istəklərinin canlanmasından asılıdır. Azərbaycan da vaxtilə dünyanın qaynar nöqtələrindən biri olmuş, torpaqlarımız ermənilər tərəfindən işğal edilmiş, xeyli sayda itkilərimiz, 1 milyondan çox qaçqın və məcburi köçkünümüz olmuşdur.
Ancaq 2020-ci il sentyabrın 27-dən başlanan və 44 gün davam edən Vətən müharibəsi Azərbaycanın qələbəsi ilə başa çatdı, Azərbaycan tarixi ədaləti bərpa etdi. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan dünyada haqq etdiyi ədaləti bərpa edən yeganə dövlətdir və bunu dünya da qəbul edir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yürütdüyü siyasət nəticəsində Azərbaycanda sabitlik hökm sürür, Azərbaycan mövcud olduğu coğrafiyanın nizamının bərqərar olmasında mühüm rol oynayır.
