Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsində əvəzsiz rolu olmuşdur
Gülnar Həsənova
YAP Suraxanı təşkilatının üzvü
Xarici dillər təmayüllü gimnaziyanın müəllimi
Hər bir xalqın ana dili onun varlığının ən başlıca göstəricisi, özünütəsdiqidir. Azərbaycan dili böyük inkişaf yolu keçmiş qədim dillərdəndir. Öndər Heydər Əliyev deyirdi: ”Dilimiz çox zəngin və ahəngdar dildir,dərin tarixi köklərə malikdir.Şəxsən mən öz ana dilimi çox sevir və bu dildə danışmağımla fəxr edirəm”.
70-ci illərin ortalarından başlayaraq SSRİ-ni təşkil edən respublikaların ictimai-siyasi həyatında dil məsələsi yenidən gündəmə gətirildi. SSRİ Konstitusiyasının qəbulundan sonra milli dillərin sıxışdırılması prosesi daha da gücləndirildi. Belə bir şəraitdə ana dili məsələsinin təbliği ilə məşğul olmaq cəsarət tələb edirdi. 30-ci illərdə dil məsələsini qabardanlar Sibirə sürgün olunurdu.
Bütün süni məhdudiyyətlərə rəğmən Ulu Öndər Heydər Əliyev ana dili məsələsində öz mövqeyini hər zaman çox qətiyyətlə qorumağa müvəffəq olmuşdur. Dövlət dili uğrunda ardıcıl mübarizə aparan Ümummilli Lider ziyalıları, xalqı ana dilinin dövlət dili kimi yaşamaq hüququ uğrunda mübarizəyə cəlb edərək bütün qüvvələri səfərbər etmişdir. Böyük tarixi şəxsiyyət SSRİ Konstitusiyası haqqında danışarkən öz nitqində xüsusi olaraq vurğulamışdır ki, Konstitusiya vətəndaşlara təhsil hüququ vermişdir. Bu hüquq ana dilində oxumaq imkanı ilə təmin olunur.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsində əvəzsiz rolu olmuşdur. 1978-ci il aprelin 2-də IX çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunlarına həsr olunmuş VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Ulu Öndər Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyada vermək təklif olunmuşdur: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir.”
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 27 aprel 1978-ci il tarixində Azərbaycan SSR Konstitusiyasına “Azərbaycan SSR-in dövlət dili Azərbaycan dilidir” maddəsi əlavə olunmuşdur. Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin 10-cu ildönümünə həsr edilmiş tədbirlərdə Ümummilli Lider demişdir: “Bu 10 ildə bizim ən böyük nailiyyətlərimizdən biri Azərbaycan Dövlət dilinin, ana dilinin hakim olmasıdır. Biz dünyaya nümayiş etdirdik ki, dünyada Azərbaycan xalqı var, Azərbaycan milləti var, Azərbaycan dili var!“
Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin zənginləşməsi istiqamətində müxtəlif vasitələrdən istifadə etmişdir. Dilçi alimlərə yüksək diqqət yetirilməsi və qayğı göstərilməsi, dövlət dilimizdə kitabların nəşrlərinin artırılması və yüksək səviyyəli tədbirlərin ana dilində keçirilməsi dilimizin inkişaf yönlərindəndir.
