Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsinin yaradılması ölkəmizin suveren hüquqlarının bərpası idi
Məshəti Sadiqli
Suraxanı rayonu 323 saylı uşaq bağçasının müdiri
YAP Suraxanı rayonu təşkilatının ƏPT -nin sədr müavini
Azərbaycan xalqının tarixində 2020-ci il Vətən müharibəsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Həmin qələbə nəticəsində torpaqlarımızın böyük bir hissəsi işğaldan azad olundu. Lakin tam sülhün və sabitliyin təmin olunması üçün qarşıda mühüm vəzifələr qalırdı. Qarabağda hələ də Ermənistan silahlı birləşmələrinin qalması, onların törətdiyi təxribatlar və separatçı fəaliyyət bölgənin təhlükəsizliyinə ciddi təhdid idi. Buna görə də 2023-cü il sentyabrın 19-da Azərbaycan Ordusu lokal antiterror əməliyyatına başladı və cəmi 23 saat ərzində bu təhlükənin qarşısını aldı. Əməliyyat 20 sentyabrda uğurla başa çatdı və ölkəmizin suverenliyi tam şəkildə təmin olundu.
Əslində, 2020-ci ilin 10 noyabrında imzalanmış kapitulyasiya aktı Ermənistan üçün sonuncu xəbərdarlıq olmalı idi. Sənədin şərtlərinə əsasən Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycan ərazisini tam şəkildə tərk etməli idi. Lakin üç il ərzində Ermənistan bu öhdəliyi yerinə yetirmədi və 10 mindən artıq silahlısını Qarabağda saxladı. Onlar həm qanuni erməni əhalisinin təhlükəsizliyini pozur, həm də Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə edirdilər.
Azərbaycan dəfələrlə rəsmi İrəvana xəbərdarlıq etdi. Müxtəlif beynəlxalq tribunalarda da dövlət rəhbərliyi açıq şəkildə bildirdi ki, ərazimizdə hər hansı bir qanunsuz silahlı dəstənin mövcudluğu qəbuledilməzdir. Bununla yanaşı, Azərbaycan dəfələrlə sülh sazişinin imzalanması təşəbbüsü ilə çıxış etdi. Lakin Ermənistan tərəfi danışıqlardan yayınaraq vaxt uzatmağa çalışdı. Bu davranış onların səmimi niyyətlərinin olmadığını və bölgədə gərginliyi davam etdirmək istədiklərini bir daha sübut etdi.
Ermənistan təkcə silahlı qüvvələrini ərazimizdən çıxarmadı, həm də müxtəlif terror vasitələrinə əl atdı. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra məqsədli şəkildə Azərbaycana qarşı mina terroru həyata keçirildi. 2021-ci ildə Ermənistanda istehsal olunmuş minalar torpaqlarımıza daşındı və minlərlə mina basdırıldı. Nəticədə yüzlərlə hərbçimiz və mülki şəxsimiz həyatını itirdi və ya yaralandı. Bu faktlar Ermənistanın beynəlxalq hüququ kobud şəkildə pozduğunu açıq şəkildə göstərirdi.
Separatçı rejim isə Qarabağda özünü “idarəetmə strukturları” kimi qələmə verərək qeyri-qanuni fəaliyyət göstərirdi. Azərbaycan dövləti və cəmiyyəti bu qanunsuzluqlara biganə qalmadı. Ekologiya fəallarının və ictimai təşkilatların iştirakı ilə Şuşa–Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyaları separatizmin ifşasında mühüm rol oynadı. Bu aksiyalar həm də dünyaya göstərdi ki, Azərbaycan vətəndaşları separatçıların fəaliyyətinə qarşı qətiyyətli mövqedədirlər.
Azərbaycanın dövlət maraqlarını qorumaq üçün həyata keçirdiyi mühüm addımlardan biri də 2023-cü ilin aprelində Laçın Nəzarət-Buraxılış Məntəqəsinin yaradılması oldu. Bu addım ölkəmizin suveren hüquqlarının bərpası baxımından tarixi əhəmiyyət daşıyırdı. Artıq Ermənistanla sərhəd tam şəkildə nəzarət altına alınmış və hər hansı qanunsuz hərəkətlərin qarşısı alınmışdı.
Bütün bu hadisələrin fonunda 2023-cü il sentyabrın 19-da erməni silahlı dəstələri genişmiqyaslı təxribat törədərək hərbi hücumlara əl atdılar. Azərbaycan Ordusu buna cavab olaraq lokal xarakterli antiterror əməliyyatına başladı. Əməliyyatın məqsədi bölgədə yaşayan mülki əhalinin təhlükəsizliyini təmin etmək, silahlı dəstələri zərərsizləşdirmək və konstitusiya quruluşunu bərpa etmək idi. Azərbaycan əsgəri yüksək peşəkarlıq nümayiş etdirərək qısa müddətdə separatçı qüvvələri təslim olmağa məcbur etdi.
Bu əməliyyatın xüsusi əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, beynəlxalq hüququn bütün tələblərinə əməl olundu. Mülki əhali hədəfə alınmadı, əksinə onların təhlükəsizliyi üçün humanitar dəhlizlər yaradıldı. Ermənistanın uzun illər apardığı təxribatçı fəaliyyət bir gündə darmadağın edildi və bölgədə real sülhə doğru yeni mərhələ başlandı.
Nəticə etibarilə, 19-20 sentyabr 2023-cü il antiterror əməliyyatı Azərbaycanın müasir tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Bu əməliyyatla ölkənin ərazi bütövlüyü tam bərpa edildi, suverenlik şərtsiz şəkildə təmin olundu və separatizmin son qalığı da aradan qaldırıldı. Azərbaycan xalqı üçün bu qələbə həm dövlətin gücünü, həm də milli birliyi bir daha nümayiş etdirdi. Ən əsası isə, Qarabağ artıq əbədi olaraq azaddır və Azərbaycan bayrağı bütün torpaqlarımızda əzəmətlə dalğalanır.
