“Dünyanın yeni modeli" dünya liderlərinin gözündən...
Dilarə Seyidova
YAP Suraxanı rayon təşkilatının fəal üzvü
Suraxanı rayonunu, 97 nömrəli məktəbin təşkilatçısı
Cari ilin mart ayının 25-də Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində yerləşən Gülüstan sarayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin dəstəyi və Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə XII Qlobal Bakı Formu öz növbəti işinə start verdi.
"Dünya düzəninin yenidən düşünülməsi: Çağırlşların fürsətə çevrilməsi" mövzusuna həsr olunan budəfəki Forumda dünyanın 68 ölkəsindən 400- ə yaxın nüfuzlu siyasi xadim, o cümlədən azı 50 fəaliyyətdə olan sabiq prezident, Baş nazir, həmçinin BMT strukturlarının rəhbərləri, alimlər və ekspertlər iştirak etdilər.
Martın 15- nə kimi davam edən XII Qlobal Bakı Forumunda "Geosiyasi dəyişmələr" Məsuliyyətli tərəfdaşlıq rəqabətə qarşı", "Çoxqütblü dünya üçün multilateralizmə yenidən baxılması" və "Gələcək üçün BNT paktı: Yeni qlobal konsensusun yaradılması" mövzularında panellər təşkil olundu.
Göründüyü kimi ildən-ilə iştirakçılarının sayı artan Qlobal Bakı Fornunun mövzularının əhatə dairəsi də genişlənir. Prezident İlham Əliyevin XII Bakı Forumda çıxışında bu məsələyə münasibətini bildirərək deyib: "Zənnimcə, bu dəfə iştirakçıların sayı rekord həddədir. XII Forumda 68 ölkədən 400 - dən çox qonaq iştirak edir. Beləlikə biz coğrafiyanı da genişləndirmişik və qonaqlarımız arasında 40-dan çox hazırkı sabiq dövlət və hökumət başçıları var. Bu, həqiqətən də Forumun nəhəng intellektual potensialına dəlalət edir"
Təbii ki, keçirilən Qlobal Bakı Formunun əhatə dairəsinin genişlənməsinin əsas səbəbi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyi, dünya ölkələri ilə münasibətdə yürütdüyü etibarlı xarici siyasət, Azərbaycanın əlverişli coğrafi- strateji məkanda yerləşməsidir.
"XII Qlobal Bakı Forumunu açıq elan edən Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin həmsədri İsmail Serageldin tədbir iştirakçılarını salamladı, Forumda aparılan müzakirələrin xüsusi əhəmiyyət daşıdığını vurğuladı. Sonra çıxış üçün sözü Prezident İlham Əliyevə verdi"
Cənab Prezident İlham Əliyev Mərkəzin bütün üzvlərinə, onun İdarə Heyətinə, həmsədrləri-xanım Vyara Vike Freyberqaya, xənab İsmayıl Serageldinə Mərkəzin həqiqətən böyük tansformasiyasına verdikləri töhvəyə və dünya miqyaslı fəaliyyətinə minnatdarlığını bildirdi.
Eyni zamanda Mərkəzin COP-29 tədbirində 16 panel müzakirəyə ev sahibliyi edib, onu təşkil etməklə Azərbaycanda keçən il ərzində keçirilən ən böyük beynəlxalq tədbir olan COP-29-un uğuruna böyük töhvə verdiklərini söylədi.
Cənab Prezident İlham Əliyev dedi:
- Biz həqiqətən çox fərəhlənirik ki, təxminən 200 ölkənin yekdil qərarı ilə seçildik.Bu, bizə olan hörmətin, etimadın təzahürü, eləcə də yaşıl keçid üzrə fəaliyyətimizə verilən qiymət idi
Cənab Prezident İlham Əliyev çıxışına davam edərək Azərbaycanın faydalı qazıntılarla zənginliyinə baxmayaraq, diqqətin bərpaolunan enerjiyə yönəldiyini söyləyib.Gələn illərdə Azərbaycanın bəpaolunan enerji imkanlarının faydalı qazıntıdan olunan enerji istehsalına bərabər olacağını vurğulayıb.
Cənab Prezident deyib ki, bu gün Azərbaycanda yaradılmış enerji istehsalı 8 giqavatdıt. 2030- cu ilə qədər bizim bərpaolunan enerjidən, əsasən günəş və küləkdən, o cümlədən Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərdəki hidroresuslardan əlavə 6,5 giqavatlıq enerji güclərimiz olacaq. Beləliklə, biz bu günə olan potensialımızı demək olar ki, iki dəfə artıracağıq.
"Bunun sayəsində biz nəinki neft və qazı, o cümlədən yaşıl enerjini də ixrac edə biləcəyik. Bu rəqəmlər tamamilə realdır. Onlar artıq imzalanmış müqavilələrə və anlaşma memorandumlarına əsaslanır.
Biz artıq həmin layihələrin icrasını görürük. Beləliklə, düşünürəm ki, Azərbaycanda COP29-u təşkil etmək qərarı Azərbaycanın öz enerji sərvətlərinə çox məsuliyyətli yanaşmasından irəli gəlir.
Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, ölkə enerji təchizatı baxımından qıtlıqla üzləşmir. Əksinə, bu gün Azərbaycan ondan artıq ölkənin enerji təhlükəsizliyinə töhfə verir. Onların 12-si Azərbaycandan təbii qaz alır. Bu 12 ölkədən 10-u Avropa ölkəsidir."
Bu danılmaz həqiqətdir ki, Azərbaycan dövləti bölgədə sülhün bərqərar olması üçün var qüvvəsi ilə çalışır. Eyni zamanda dünyanın bir çox ölkələri ilə dostluq, tərəfdaşlıq mövqeyindədir.
Normalda iki il vaxt verildiyi halda COP- 29 kimi Beynəlxalq əhəmiyyətli bir tədbirə ev sahibliyi etmək üçün bir ildən az vaxt müddətdə Azərbaycan dövlətinin ev sahibliyi etməsi dövlətimizə, onun rəhbərinə etimadın göstərilməsi, onun qüdrətinin bir daha təsdiqi idi.
Cənab Prezident İlham Əliyev ölkəmizdə küçirilən keçən ilin ən uğurlu tədbiri olan COP- 29 la bağlı tədbir iştirakçıları ilə bu fikirlərini paylaşdı
"Burada, bizə şaxələndirilmiş xarici siyasətimiz kömək etdi. Dörd il ərzində 120 ölkəni birləşdirən təşkilatda - Qoşulmama Hərəkatında sədrlik etdik və fərqli durumda olan üzv dövlətlərə, o cümlədən COVID vaxtlarında 80-dən artıq ölkəyə humanitar və maliyyə yardımı göstərməklə onlara fəal dəstək verdik. Eyni zamanda, biz Avropa tərəfdaşları ilə fəal əlaqədə olaraq Qlobal Cənub ilə Qlobal Şimal arasında körpü salan tərəf kimi öz rolumuzu gördük. Düşünürəm ki, biz uğur qazandıq, çünki COP29 zamanı bir sıra mühüm məsələlər üzərində razılığa gəlmək asan deyildi.
Əsas mərhələlərdən, nailiyyətlərdən biri 10 ildən artıq keçilməz nöqtə olan Paris Sazişinin 6-cı maddəsi üzərində konsensus idi. On ildən artıq idi ki, tərəflər razılığa gələ bilmirdi. Lakin biz burada konsensus əldə edə bildik və karbon bazarını işlək etdik. Bir sözlə, bu, prosesin gələcəkdə inkişafı üçün çox əhəmiyyətlidir. Digər mühüm nailiyyət ondan ibarət idi ki, Bakıda COP29-da biz bərpaolunan enerji layihələri üçün maliyyələşmənin əvvəlki 100 milyarddan 300 milyard dollara qədər artırılmasına nail olduq. Bəli, bilirik ki, bəzi ölkələr bundan tam razı qalmadı. Onlar daha böyük artım istəyirdilər. Lakin, düşünürəm ki, bizdə maliyyələşmənin üç dəfə artırılması lazımınca qiymətləndirilməlidir. Buna görə, Bakıdakı COP29 “Bakı sıçrayışı” adlandırıldı və bu, mühüm irsdir."
Çox təəsüflər olsun ki, COP-29-a Azərbaycanın ev sahibliyi etməsinə, Bakıda keçirilməsinin əleyhinə kampaniyalar başlamışdı.Azərbaycanın neft ölkəsi olmasını bəhanə gətirərək ölkəmizin əleyhinə dezinformasiyalar yayaraq, qaralama kompaniyaları həyata keçirildi ki, bu işdə qərb mediyası xüsusi fəallıq göstərdi
Prezident İlham Əliyev öz çıxıçında dövlətimizin mənafeyinə xələl gətirən, dövlət müstəqilliyimizi, suverenliyimizi gözü götürməyən qüvvələrərin mərkəzində ABŞ Dövlət Departamentinin, Fransanın prezidenti Makroon administrasiyasının durduğunu vurğuladı.Məhz COP- 29 -a Bakının ev sahibliyi etməsinə qarşı qarayaxma kompaniyasına bu qüvvələr rəhbərlik edirdi.
BMT- nın Təhlükəsizlik Şurasının 27 il kağız üzərində qalan və ləyaqətimiz, ədalət və beynəlxalq hüquq naminə torpaqlarımızı azad etməyimizdən bəhs edən Cənab Prezident İlham Əliyev Ermənistan rəhbərlərinin Xankəndində "Qarabağ Ermənistandır" bəyanatını xatırlatdı.
Qadağan olunmuş silahlardan müharibə zonasından kilometrlərlə uzaq məsafədə dinc əhalimizə , şəhərlərimizə hücumlardan, Xocalı qətliamından bəhs edən Cənab Prezident əsla bu hadisələri bir xalq olaraq unutmayacağımızı vurğuladı.
Bu gün ATƏT- in Minsk qrupunun həllini tapmış Qarabağ məsələsində bir funksiyası qalmadığını nəzərə alsaq, bu təşkilatın buraxılmasına Ermənistanın razılığının olmadığını, Fransanın, ABŞ- n erməni deosporasının dəstəyi ilə silahlanan Ermənistanın yenidən müharibəyə hazırlaşdığını görərik.
Forumda geosiyasi müzakirələrin aparılması labüdlüyünü vurğulayan Cənab Prezident İlham Əliyev çıxışında belə dedi: "Siz, yəqin, mənim şərhlərimdən təsəvvür edirsiniz ki, biz hazırda Amerikada nə baş verirsə, ona çox böyük maraq göstəririk. Nəyə görə? Səbəb çox sadədir. Çünki cənab Antoni Blinkenin Azərbaycana aid siyasəti, əslində, 30 il qurduğumuz ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini heçə endirdi. Biz hər zaman ABŞ-ın çox etibarlı, yaxın tərəfdaşı olmuşuq. Biz onlara lazım olanda onlarla idik. Biz onlara İraqda lazım olanda, qoşunla onlarla idik. Biz onlara Əfqanıstanda lazım olanda, 2001-ci ildə Əfqanıstanda əməliyyatlara qoşulan ilk qeyri-NATO ölkələrindən idik və oradan sonuncu çıxdıq. Lakin biz çıxandan sonra onlar bizə sanksiya tətbiq etdilər. Xatırlayıram ki, bu, Azərbaycanda böyük məyusluq yaratdı. Mən onların bəzi nümayəndələrinə söylədim ki, biz sizə necə inana bilərik? Biz sizə lazım olanda sanksiyanı dayandırırsınız. Biz sizə artıq lazım olmayanda, sanksiyanı yenidən tətbiq edirsiniz. Onda uzunmüddətli münasibətləri sizinlə necə qura bilərik? Beləliklə, çox maraqla baxırıq. Birincisi, ona görə ki, biz Azərbaycanda Dövlət Departamentinin bütün səylərinə baxmayaraq, ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini uçurumdan tam xilas etdik. İkincisi, ümid edirik ki, yeni Administrasiya ilə Cənubi Qafqaz, sülh, təhlükəsizlik, antiterror əməliyyatları, regionumuzun müasir inkişafı üçün hər zaman vacib olmuş güclü tərəfdaşlığımızı yenidən quracağıq."
Beləliklə 3 gün davam edən XII Qlobal Bakı Forumu başa çatdı. Sonuncu görüş 4 panel üzrə "Yeni dünya üçün yeni texnalogiyalar", "Gender, təhlükəsizlik", 'İqlim bağlantısı", "Qlobal səhiyyə böhranda, gənclər danışsın biz dinləyək" mövzularına həsr olunmuşdur.
