Prezident İlham Əliyevin BMT-də çıxışı: Azərbaycan üçün yeni mərhələnin başlanğıcı
25 sentyabr 2025-ci ildə Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında çıxış edərək Azərbaycanın son illərdə əldə etdiyi nailiyyətlər, regional və qlobal təşəbbüsləri, həmçinin gələcək baxışlarını beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim etdi. Bu çıxış yalnız Azərbaycanın dövlət siyasətinin konturlarını deyil, həm də beynəlxalq münasibətlər sistemində ölkənin yeni mövqeyini nümayiş etdirdi.
Prezident nitqində ilk növbədə Ermənistanın uzun illər həyata keçirdiyi işğal və etnik təmizləmə siyasətinin acı nəticələrinə diqqət çəkdi. Bir milyon azərbaycanlının doğma yurdlarından didərgin düşməsi, BMT qətnamələrinin icra olunmaması və beynəlxalq ədalətsizlik ölkəmizin üzləşdiyi ən ağır reallıqlar idi.
2020-ci ildə baş vermiş 44 günlük Vətən müharibəsi bu tarixi ədalətsizliyə son qoydu. Azərbaycan özünümüdafiə hüququndan istifadə edərək ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Müharibənin beynəlxalq hüquqa uyğun aparılması, mülki əhalinin qorunması və sonda qazanılan Qələbə həm region, həm də dünya üçün mühüm mesaj oldu: beynəlxalq hüququn prinsipləri gec də olsa öz gücünü göstərdi.
Müharibədən sonra Azərbaycan Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq və davamlı sülh yaratmaq üçün mühüm addımlar atdı. İlham Əliyev çıxışında qeyd etdi ki, Azərbaycan beş əsas prinsip əsasında sülh müqaviləsi təşəbbüsü ilə çıxış edib və danışıqlar nəticəsində mühüm razılaşmalar əldə olunub. ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Vaşinqtonda keçirilən sammitdə tərəflər sülh müqaviləsini parafladılar. Eyni zamanda, uzun illər fəaliyyətsiz qalan ATƏT-in Minsk qrupunun formal olaraq bağlanması da bu prosesin mühüm siyasi nəticəsi oldu.
Burada diqqətəlayiq məqam ondan ibarətdir ki, Azərbaycan münaqişənin hərbi yolla həllindən sonra diplomatiya və regional əməkdaşlığa üstünlük verdi. Bu, ölkənin sülhə və beynəlxalq hüquqa sadiqliyini göstərir.
Çıxışın diqqətçəkən hissələrindən biri Azərbaycan-ABŞ əlaqələrinin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəldilməsi oldu. Prezident İlham Əliyev Donald Trampın 907-ci düzəlişin tətbiqini dayandırmasını tarixi addım kimi dəyərləndirdi. Bundan əlavə, iki ölkə arasında Strateji Tərəfdaşlıq Xartiyasının imzalanması, enerji, təhlükəsizlik və iqtisadi sahələrdə əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar açır.
BMT-də çıxış zamanı əsas məqam Azad edilmiş ərazilərdə genişmiqyaslı yenidənqurma işləri Azərbaycanın qarşısında duran əsas hədəflərdəndir. “Böyük Qayıdış Proqramı” çərçivəsində artıq on minlərlə insan doğma yurduna qayıdıb. Məscidlərin və şəhərlərin yenidən qurulması, sosial və iqtisadi infrastrukturların yaradılması Azərbaycanın sülhə və inkişafa verdiyi önəmi nümayiş etdirir.
Eyni zamanda, mina təhlükəsi və itkin düşmüş şəxslərin taleyi hələ də ciddi problem olaraq qalır. Prezident bu məsələləri beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdıraraq qlobal dəstəyin zəruriliyini vurğuladı.
Azərbaycan yalnız regional məsələlərdə deyil, qlobal çağırışlarda da fəal mövqe sərgiləyir. COP29-un Bakıda keçirilməsi ölkəmizin iqlim dəyişikliklərinə qarşı mübarizədə liderliyini təsdiqlədi. Bakı Maliyyə Hədəfi kimi qəbul olunan yeni mexanizmlər inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim maliyyəsinə çıxışını asanlaşdırır.
Enerji təhlükəsizliyi də nitqin əsas mövzularından idi. Azərbaycan həm neft-qaz ixracatçısı, həm də bərpa olunan enerji sahəsində sərmayə yatırımları ilə etibarlı tərəfdaş kimi çıxış edir. Bununla yanaşı, Orta Dəhliz, Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu və “Rəqəmsal İpək Yolu” layihələri ölkəmizi beynəlxalq tranzit və rəqəmsal mərkəzə çevirir.
Prezident İlham Əliyev iqtisadi sahədə əldə edilən uğurları da vurğuladı. Yoxsulluğun tarixi minimuma enməsi, Moody’s və Fitch tərəfindən Azərbaycanın kredit reytinqinin yüksəldilməsi ölkənin dayanıqlı inkişafını sübut edir. Xarici borcun çox aşağı səviyyədə olması və valyuta ehtiyatlarının möhkəmliyi iqtisadi sabitliyin göstəricisidir.
Prezident İlham Əliyevin BMT-dəki çıxışı Azərbaycanın son 30 ildə keçdiyi çətin, amma qürurlu yolun beynəlxalq ictimaiyyətə təqdimatı oldu. Qarabağ münaqişəsinin həlli, sülh prosesinə yönəlmiş təşəbbüslər, regional əməkdaşlıq layihələri, qlobal iqlim və enerji məsələlərində fəal mövqe, həmçinin iqtisadi nailiyyətlər Azərbaycanın yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu təsdiqləyir.
Bu çıxış bir daha göstərdi ki, Azərbaycan yalnız regional deyil, həm də beynəlxalq miqyasda sülhün, sabitliyin və inkişafın tərəfdarıdır.
