Azərbaycanın Enerji Strategiyası: Cənub Qaz Dəhlizi və Yaşıl Enerji Gündəliyinin Yeni Məqamları
Məshəti Sadiqli
YAP Suraxanı rayon təşkilatın ƏPT-nın sədr müavini
Suraxanı rayonu 203 saylı körpələr evi uşaq bağçasının müdir əvəzi
İlham Əliyevin 2025-ci ildə keçirilən nazirlər iclasında çıxışına dair ümumi baxış Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının 11-ci və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurasının 3-cü iclası ölkənin enerji siyasətində mühüm dönüş nöqtəsi oldu. Prezident İlham Əliyevin çıxışı bu tədbirin əhəmiyyətini vurğulamaqla yanaşı, Azərbaycanın həm enerji təhlükəsizliyi, həm də yaşıl enerji keçidi istiqamətində gördüyü işləri ətraflı şəkildə təqdim etdi. Bu toplantı Azərbaycanın regional və qlobal enerji bazarında artan rolunun bir daha təsdiqi oldu.
Cənub Qaz Dəhlizi: Uğurlu Birgə Səylərin Nəticəsi Prezident Əliyev çıxışında Cənub Qaz Dəhlizini “uğur hekayəsi” adlandıraraq onun istehsalçı, tranzit və istehlakçı ölkələr arasında qurulan əməkdaşlıq nəticəsində formalaşdığını qeyd etdi. Hazırda 3500 km-lik inteqrasiya olunmuş boru kəməri sistemi bir çox Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyi üçün əsas arteriya rolunu oynayır. Azərbaycanın bu sistem vasitəsilə təbii qaz ixrac etdiyi ölkələrin sayı 12-yə çatıb, bunlardan 10-u Avropa ölkəsidir və 8-i Avropa İttifaqının üzvüdür.Əliyev qeyd etdi ki, Azərbaycanın qaz ixrac coğrafiyası genişlənməkdədir və ölkəmiz bəzi Avropa ölkələrinin qazpaylama şəbəkələrinin yaradılmasında investor kimi iştirak etməyə hazırdır.
Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində rolunu daha da gücləndirir.Enerji Təhlükəsizliyi və Sənaye İnkişafı: Əlaqəli Məqamlar Prezident Əliyev enerji təhlükəsizliyini milli təhlükəsizliyin ayrılmaz hissəsi kimi təqdim etdi. O, sənayeləşmə prosesinin enerji ehtiyatları olmadan mümkün olmadığını vurğulayaraq, Azərbaycanın xam neft, təbii qaz, neft-kimya məhsulları və gübrə istehsalı və ixracında mühüm mövqeyə sahib olduğunu qeyd etdi.Mövcud hasilat və nəql infrastrukturunun genişləndirilməsi, yeni yataqların istifadəyə verilməsi kimi məsələlərdə beynəlxalq maliyyə təsisatlarının dəstəyi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Əliyev, bu təsisatların enerji layihələrinə qoyulan sərmayələrə dair siyasətlərini yenidən nəzərdən keçirmələrinin vacibliyini vurğuladı.
Yaşıl Enerji Strategiyası: İkili Yanaşma Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində keçirilən tədbirdə isə Azərbaycanın yaşıl enerji keçidi və bərpaolunan enerji potensialı ön planda idi. Prezident bildirib ki, artıq günəş və külək enerjisi üzrə imzalanmış müqavilələr sayəsində 2030-cu ilə qədər 6 giqavat gücündə yaşıl enerji istehsal ediləcək. Bununla paralel olaraq Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda su elektrik stansiyaları da inkişaf etdirilir. Hazırda 270 meqavatlıq potensiala malik stansiyalar istifadəyə verilib və bu rəqəmin 500 meqavata çatdırılması hədəflənir.Bu strategiya Azərbaycanın daxilində təbii qaza qənaət etməyə və həmin qazı ixraca yönəltməyə imkan verəcək. Eyni zamanda “yaşıl kabel” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın Avropaya yaşıl enerji ixracı planlaşdırılır ki, bu da ölkəmizin bərpaolunan enerji bazarında yerini möhkəmləndirəcək.
Strateji Tərəfdaşlıq və Gələcək Planlar Prezidentin çıxışında qeyd olunduğu kimi, 2022-ci ildə Avropa Komissiyası ilə imzalanmış strateji əməkdaşlıq memorandumu nəticəsində Avropaya qaz təchizatı 60% artıb. Bu artım Azərbaycanın enerji bazarına nə qədər çevik və davamlı uyğunlaşdığını göstərir.Əliyev, həmçinin, investorların inamını təmin etmək üçün uzunmüddətli müqavilələrin və proqnozlaşdırıla bilən bazar mühitinin vacibliyini vurğuladı. Əks təqdirdə, sərmayələrin azalacağı və bunun təbii qaz qıtlığı ilə nəticələnəcəyi barədə xəbərdarlıq etdi.Azərbaycan Cənub Qaz Dəhlizi və Yaşıl Enerji strategiyası ilə bir daha sübut edir ki, regionun və Avropanın enerji təhlükəsizliyində etibarlı tərəfdaş olaraq çıxış edə bilər. Prezident İlham Əliyevin çıxışı bu iki istiqamətdə balanslı, davamlı və strateji yanaşmanın nümunəsidir. Bu yanaşma, Azərbaycanın enerji sektorunda lider mövqeyini daha da gücləndirəcək və ölkəni həm ənənəvi, həm də yaşıl enerji bazarında əsas oyunçulardan birinə çevirəcək.
