Azərbaycan və Qazaxıstan: Strateji Tərəfdaşlığın İqtisadi-Ticarət Perspektivləri
Azərbaycan Respublikası ilə Qazaxıstan Respublikası arasında tarixi köklərə, mədəni və mənəvi yaxınlığa əsaslanan münasibətlər hazırda strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik səviyyəsində inkişaf edir. İqtisadi-ticari əməkdaşlıq bu münasibətlərin əsas sütunlarından birini təşkil edir və davamlı artım trayektoriyası ilə fərqlənir. Məqsədyönlü dövlət siyasəti, fəal siyasi dialoq və beynəlxalq platformalarda sıx qarşılıqlı fəaliyyət bu əməkdaşlığın genişlənməsinə möhkəm zəmin yaradır.
İkitərəfli iqtisadi-ticarət əlaqələrinin hüquqi bazası 170-dən çox sənəddən ibarət geniş müqavilə-hüquqi baza ilə təsbit olunmuşdur. Əlaqələrin tənzimlənməsində mühüm rol oynayan əsas mexanizm 1999-cu ildə yaradılmış Ticari-İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə Birgə Hökumətlərarası Komissiyadır. Komissiyanın mütəmadi keçirilən iclasları (indiyədək 20-dən artıq iclas keçirilib, sonuncular Astanada və Bakıda) əməkdaşlığın cari və perspektiv istiqamətlərini müzakirə etmək və birgə təşəbbüsləri həyata keçirmək üçün platforma rolunu oynayır.
Azərbaycan və Qazaxıstan arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi ardıcıl olaraq artır. İqtisadi-ticarət münasibətləri yalnız neft-qaz sektorları ilə məhdudlaşmır; kənd təsərrüfatı, sənaye, tikinti, nəqliyyat və xidmət sahələrini də əhatə edir. Azərbaycanın Qazaxıstan iqtisadiyyatına yatırımlarının həcmi təqribən 225 milyon dollara çatmışdır. Azərbaycanda isə Qazaxıstan investisiyalı xeyli sayda kommersiya qurumu fəaliyyət göstərir. Bu, qarşılıqlı etimadın və investisiya mühitinin cəlbediciliyinin göstəricisidir.
Azərbaycan-Qazaxıstan iqtisadi tərəfdaşlığının ən strateji və inkişaf edən sahəsi nəqliyyat-tranzit və logistika sektorudur. Hər iki ölkənin coğrafi mövqeyi Asiya ilə Avropa arasında mühüm əlaqələndirici halqa rolunu oynayır.
Enerji sektoru da əməkdaşlıqda xüsusi yer tutur:
• Neft və Qaz: Azərbaycanın SOCAR və Qazaxıstanın "KazMunayGaz" kimi nəhəng şirkətləri arasında imzalanan yol xəritələri neftin emalı, tranziti və ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi üçün geniş imkanlar yaradıb. Bu əməkdaşlıq regional enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verir.
• Yaşıl Enerji: Son dövrlərdə ikitərəfli dialoqda yaşıl enerji sahəsində əməkdaşlıq önə çıxır. Bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı və rəqəmsallaşma kimi mövzular üzrə birgə təşəbbüslərin perspektivləri yüksək qiymətləndirilir.
İkitərəfli əlaqələrlə yanaşı, Azərbaycan və Qazaxıstan beynəlxalq və regional platformalarda, xüsusilə də Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) çərçivəsində sıx əməkdaşlıq edir. TDT çərçivəsində iqtisadi inteqrasiya, ticarət, nəqliyyat və digər sahələrdə birgə layihələrin həyata keçirilməsi ikitərəfli münasibətləri daha da dərinləşdirir.
Azərbaycan və Qazaxıstan arasında iqtisadi-ticari əməkdaşlığın spektri genişdir və artım potensialı böyükdür. Dövlət başçılarının fəal dialoqu və qarşılıqlı səfərləri nəticəsində imzalanan sənədlər və protokollar bu əlaqələrin inkişafında lokomotiv rolunu oynayır.
Strateji əməkdaşlığın nəqliyyat, enerji və investisiya sahələrindəki nailiyyətləri həm iki ölkənin iqtisadi inkişafına, həm də regionun sabitliyi və inteqrasiyasına xidmət edir. Mövcud trendlər Azərbaycan və Qazaxıstanın gələcəkdə iqtisadi əməkdaşlığı ən yüksək səviyyəyə çatdıran ölkələrdən biri olacağına dəlalət edir.
Azərbaycan və Qazaxıstanın strateji tərəfdaşlığı, mövcud dinamika və qlobal trendlər nəzərə alınmaqla, yaxın gələcəkdə (2025-2030-cu illər) iqtisadi-ticari əlaqələrin yeni, keyfiyyətcə daha yüksək mərhələyə keçəcəyini proqnozlaşdırmağa əsas verir. Dövlət başçılarının siyasi iradəsi və atılan məqsədyönlü addımlar sayəsində bu əməkdaşlığın spektri daha da genişlənəcək, regional inteqrasiyada əsas hərəkətverici qüvvəyə çevriləcəkdir.
