Azərbaycan və Çin arasında qurulan yeni münasibətlər modeli
Röya İslamova
YAP Suraxanı rayon təşkilatının ƏPT-nin sədri
Suraxanı rayonu, 84 nömrəli tam orta məktəbin direktoru
Son illər Azərbaycanın xarici siyasətində müşahidə olunan çoxşaxəli inkişaf kursu ölkəmizin beynəlxalq aləmdə mövqeyini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirmişdir. Bu siyasətin prioritet istiqamətlərindən biri də dünyanın aparıcı güclərindən olan Çin Xalq Respublikası ilə əlaqələrin dərinləşdirilməsidir. Prezident İlham Əliyevin 2025-ci ilin aprel ayında Çinə səfəri və bu səfər çərçivəsində Çinin nüfuzlu CGTN telekanalına verdiyi müsahibə, eləcə də Sədr Si Cinpinlə görüşü və imzalanan sənədlər iki ölkə arasında münasibətlərin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu təsdiqləyir. Bu mərhələ, şübhəsiz ki, "Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq" səviyyəsinə yüksəlişlə xarakterizə olunur və Azərbaycan-Çin əməkdaşlığının gələcəyi üçün möhkəm zəmin yaradır.
Azərbaycan və Çin arasında münasibətlərin inkişaf dinamikası son dərəcə müsbətdir. Prezident İlham Əliyevin CGTN telekanalına müsahibəsində də vurğuladığı kimi, ötən ilin iyul ayında iki ölkə liderinin görüşü zamanı Strateji Tərəfdaşlıq Haqqında Bəyannamənin qəbul edilməsi əməkdaşlığın mühüm bir mərhələsi olmuşdu. Bu, münasibətlərin artıq yüksək səviyyədə olduğunu göstərirdi. Lakin 2025-ci ilin aprel səfəri zamanı imzalanan "Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Əlaqələrinin Qurulması Haqqında Birgə Bəyanat" bu əlaqələri daha da üst səviyyəyə qaldırdı.
"Strateji Tərəfdaşlıq"dan "Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq" səviyyəsinə keçid sadəcə bir terminoloji dəyişiklik deyil, bu, əlaqələrin məzmununda və əhatə dairəsində baş verən fundamental, keyfiyyət dəyişikliyinin göstəricisidir. "Hərtərəfli" sözü əməkdaşlığın yalnız müəyyən sahələri deyil, siyasi, iqtisadi, ticari, nəqliyyat, enerji, yüksək texnologiyalar, humanitar, mədəni və digər bir çox istiqamətləri əhatə etdiyini vurğulayır. Bu, həm də qarşılıqlı etimadın ən yüksək səviyyədə olduğunu və tərəflərin uzunmüddətli perspektivdə bir-birinə arxalana biləcəyini nümayiş etdirir. Azərbaycan üçün bu, beynəlxalq mövqelərinin daha da möhkəmlənməsi, Çin kimi qlobal güclə əlaqələrin dərinləşməsi deməkdirsə, Çin üçün də Cənubi Qafqazda etibarlı və strateji əhəmiyyətli tərəfdaşla münasibətlərin yeni müstəviyə çıxarılmasıdır. Bu keyfiyyət dəyişikliyi hər iki ölkənin milli maraqlarına tam cavab verir və qarşılıqlı fayda prinsipinə əsaslanır.
Dövlətlərarası münasibətlərin inkişafında liderlər arasında birbaşa təmasların və qarşılıqlı anlaşmanın rolu əvəzsizdir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Çin Sədri Si Cinpin arasında formalaşan işgüzar və səmimi münasibətlər ikitərəfli əlaqələrin hazırkı yüksək səviyyəyə çatmasında həlledici amil olmuşdur. Prezident İlham Əliyevin müsahibəsində qeyd etdiyi kimi, altı illik fasilədən sonra baş tutan bu rəsmi səfərə qədər də iki lider müxtəlif beynəlxalq tədbirlər çərçivəsində dəfələrlə görüşmüşlər. Hər bir görüş münasibətlərin inkişafına yeni təkan vermiş, əməkdaşlığın prioritet istiqamətlərini müəyyənləşdirməyə imkan yaratmışdır.
İyul ayındakı görüşdə Strateji Tərəfdaşlıq Bəyannaməsinin qəbulu və bir ildən az müddət sonra Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Bəyanatının imzalanması məhz bu intensiv və məqsədyönlü dialoqun nəticəsidir. Liderlərin siyasi iradəsi olmadan belə bir sıçrayış mümkün olmazdı. Onların mütəmadi təmasları, strateji məsələləri birbaşa müzakirə etmələri, qarşılıqlı hörmət və etimad mühitinin yaradılması əməkdaşlığın bütün sahələrdə dərinləşməsinə zəmin hazırlamışdır. Bu dialoq sayəsində hər iki tərəf bir-birinin maraqlarını daha yaxşı anlayır və ümumi məqsədlərə çatmaq üçün effektiv əməkdaşlıq mexanizmləri formalaşdırılır. Prezidentlərin görüşü təkcə mövcud vəziyyətin təsbiti deyil, həm də gələcək əməkdaşlığın strateji vektorunu müəyyən edən əsas platformadır.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti və Çin Xalq Respublikası Sədri tərəfindən imzalanan "Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Əlaqələrinin Qurulması Haqqında Birgə Bəyanat" tarixi əhəmiyyət kəsb edən sənəddir. Bu Bəyanat təkcə münasibətlərin yeni səviyyəsini rəsmiləşdirmir, həm də gələcək əməkdaşlığın əsas prinsiplərini, istiqamətlərini və perspektivlərini müəyyən edir. Bu sənəd ikitərəfli münasibətlərin növbəti onilliklər üçün yol xəritəsi rolunu oynayacaqdır.
Prezident İlham Əliyevin Çinə səfəri və əldə olunan razılaşmalar Azərbaycan-Çin münasibətlərində yeni bir səhifə açmışdır. Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksələn əlaqələr, liderlər arasında möhkəm dialoq və konkret sahələri əhatə edən əməkdaşlıq sənədləri gələcək üçün çox müsbət perspektivlər vəd edir. Bu tərəfdaşlıq təkcə ikitərəfli formatda deyil, həm də regional və qlobal əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdə əməkdaşlıq üçün möhkəm zəmin yaradır. Şübhəsiz ki, Azərbaycan və Çin arasında qurulan bu yeni münasibətlər modeli hər iki ölkənin inkişafına və xalqlarının rifahına xidmət edəcəkdir.
