“Kazinform” agentliyinə müsahibə: Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərinin hərtərəfli təhlili
Afaq Səfərova
YAP Suraxanı rayon təşkilatının fəal üzvü
Suraxanı rayonu 275 nömrəli tam orta məktəbin direktor müavini
Prezident İlham Əliyevin 18 oktyabr 2025-ci ildə “Kazinform” agentliyinə verdiyi müsahibə əsasında Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri geniş şəkildə qiymətləndirilmiş və hərtərəfli təhlil olunmuşdur. Ölkələr arasında siyasi əlaqələr yüksək səviyyədə möhkəm və qarşılıqlı etimad üzərində qurulub. Xalqlar arasında uzun illər boyu formalaşmış tarixi qardaşlıq, dostluq və ortaq türk kimliyi kimi dəyərlər Azərbaycan-Qazaxıstan strateji tərəfdaşlığının əsasını təşkil edir. Prezidentin vurğuladığı kimi, ikitərəfli əməkdaşlığın inkişafında mühüm rol oynayan amillərdən biri dövlətlərarası dialoqun fəal və konstruktiv aparılmasıdır ki, bu da əlaqələrin hərtərəfli dərinləşməsini təmin edir.
Prezident İlham Əliyev Prezident Kasım-Jomart Tokayevin rəhbərliyi altında Qazaxıstanın dinamik inkişaf etdiyini qeyd etmiş, son üç ildə yeddinci səfərini həyata keçirdiyini və hər səfərdə ölkənin modernləşdirilməsi və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi sahəsində uğurları müşahidə etdiyini vurğulamışdır. Həmçinin, işğaldan azad edilmiş Füzuli şəhərində Kurmanqazı adına Uşaq İncəsənət Mərkəzinin tikintisinə görə minnətdarlığını ifadə etmişdir. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan və Qazaxıstan arasında imzalanmış strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri haqqında müqavilənin 20 illiyini qeyd etmiş, bu müddət ərzində təqribən 170 sənədin hazırlanaraq müxtəlif sahələrdə səmərəli əməkdaşlıq mexanizmlərinin yaradıldığını bildirmişdir.
Ali Dövlətlərarası Şura iki ölkə arasındakı münasibətlərin inkişafına töhfə verir və onun iclasları çərçivəsində əməkdaşlığın perspektivləri, qarşılıqlı faydalı mövqelər və əməkdaşlıq sahələrinin genişləndirilməsi müzakirə olunur. Həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli platformalarda, o cümlədən BMT, Türk Dövlətləri Təşkilatı və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində əməkdaşlıq davamlı şəkildə gücləndirilir.
İqtisadi-ticari əməkdaşlıq da diqqətəlayiq inkişaf göstərir. Qazaxıstan kapitalı ilə ölkədə 250-yə yaxın kommersiya strukturu fəaliyyət göstərir, qarşılıqlı ticarət həcmi 2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında 547 milyon dollara çatmışdır ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə üç dəfə çoxdur. İnvestisiya sahəsində də tərəflərin marağı artmış, Azərbaycanın Qazaxıstan iqtisadiyyatına yatırımı 225 milyon dollar, Qazaxıstanın Azərbaycana sərmayəsi 136 milyon dollar təşkil etmişdir.
Nəqliyyat və logistika sahəsində Orta Dəhlizin modernləşdirilməsi, Xəzər dənizi vasitəsilə fiber-optik kommunikasiya xətləri və SOCAR–KazMunayQaz əməkdaşlığı ikitərəfli iqtisadi münasibətlərin gücləndirilməsinə xidmət edir. Yaşıl energetika sahəsində də tərəflər birgə təşəbbüslər irəli sürür, bərpa olunan enerji mənbələrinin təşviqi və regional inteqrasiya üçün sazişlər imzalanır.
Mədəni-humanitar sahədə əməkdaşlıq diqqətəlayiqdir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində ölkələr arasında mədəni, humanitar və təhsil əlaqələri sistemli şəkildə inkişaf edir. Beynəlxalq Türk Akademiyası və TÜRKSOY kimi qurumlarla əməkdaşlıq, Türk dünyasında elm və mədəniyyətin inkişafına töhfə verir. Azərbaycan və Qazaxıstan xalqları arasında mədəni tədbirlər, sərgilər və ədəbi konfranslar əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir.
Ekoloji sahədə də ciddi problemlər diqqət mərkəzindədir. Xüsusilə Xəzər dənizinin sürətlə azalması həm ekoloji, həm də iqtisadi risklər yaradır. Prezident İlham Əliyev vurğulamışdır ki, bu problemi həll etmək üçün Xəzəryanı ölkələr arasında sıx əməkdaşlıq, elmi informasiya mübadiləsi və koordinasiyalı tədbirlər vacibdir. Belə yanaşma biomüxtəlifliyi qorumaq və ekosistemin dayanıqlılığını təmin etmək baxımından zəruridir.
Nəticə olaraq, müsahibədə Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərinin strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik prinsiplərinə əsaslandığı, həm iqtisadi, həm siyasi, həm mədəni, həm də ekoloji sahələrdə əməkdaşlığın sistemli şəkildə inkişaf etdiyi vurğulanır. Bu əlaqələr həm iki ölkənin, həm də Türk dünyasının daha sıx birliyi, regional stabillik və davamlı inkişaf üçün mühüm zəmin yaradır.
