Dövlət Suverenliyi Günü – Azərbaycan mövcudluğunun və institusional davamlılığının əsasıdır
Aysel Əlizadə
YAP Suraxanı rayon təşkilatının üzvü
Suraxanı rayonu, 232 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
Dövlət suverenliyi anlayışı hər bir xalqın azad yaşamaq, öz gələcəyini sərbəst müəyyənləşdirmək və milli maraqlarını müdafiə etmək hüququnun ən ali ifadəsidir. Suverenlik dövlətin həm daxili, həm də xarici siyasətdə müstəqilliyini təsbit edir, onu başqa dövlətlərdən və hər hansı xarici təsirdən asılı olmadan qərar qəbul etmək gücünə malik edir. Bu baxımdan dövlət suverenliyi sadəcə hüquqi-siyasi anlayış deyil, həm də milli varlığın, mövcudluğun və inkişafın təməlidir.
Azərbaycan xalqı üçün suverenlik anlayışı xüsusilə müqəddəsdir. Tarixi boyu xalqımız müstəqillik arzusu ilə yaşamış, müxtəlif çətinliklərə baxmayaraq milli dövlətçilik ideyasını qoruyub saxlamışdır. Əsrlər boyu mövcud olmuş dövlətlərimiz – Şirvanşahlar dövləti, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Səfəvilər və digərləri Azərbaycan xalqının dövlətçilik ənənələrinin dərin köklərə malik olduğunu göstərir. Lakin XIX əsrin əvvəllərindən etibarən Azərbaycan torpaqlarının Rusiya imperiyası tərəfindən işğalı nəticəsində xalqımız müstəqil dövlət qurmaq imkanından məhrum oldu. Buna baxmayaraq, milli azadlıq ideyası heç vaxt sönmədi, əksinə daha da möhkəmləndi.
1918-ci ilin 28 mayında yaradılan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın müstəqillik arzusunun ilk böyük təntənəsi oldu. Cəmi 23 ay mövcud olmasına baxmayaraq, Xalq Cümhuriyyəti Şərqdə ilk demokratik respublika kimi tarixə düşdü, xalqın iradəsinə əsaslanan idarəçilik sistemi quruldu, dövlət atributlarımız – bayraq, gerb və himn təsdiq edildi, xalqımız müstəqil yaşamaq hüququna sahib olduğunu sübut etdi. Bu qısa, lakin şərəfli dövr müasir müstəqil Azərbaycanın ideya qaynağına çevrildi.
XX əsrin sonlarında SSRİ-nin dağılması ilə yeni tarixi mərhələ başlandı. Azərbaycan xalqı illərlə arzuladığı müstəqilliyinə qovuşmaq imkanı əldə etdi. 1991-ci il avqustun 30-da Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Bəyannamə”ni qəbul etdi.
1991-ci il oktyabrın 18-də “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı” qəbul olundu və ölkəmizin suverenliyi rəsmən elan edildi. Bu tarixi hadisələr Azərbaycan tarixində dönüş nöqtəsi oldu və hər il qeyd edilən Dövlət Suverenliyi Günü xalqımızın taleyində mühüm mərhələ kimi yadda qaldı.
Azərbaycanın dövlət suverenliyi yalnız müstəqilliyin elan olunması ilə məhdudlaşmır. Bu anlayış həm də ölkəmizin mövcudluğunun və institusional davamlılığının əsasını təşkil edir. Suverenlik Azərbaycan Respublikasına daxili və xarici siyasətdə sərbəst qərar qəbul etmək imkanı verir, milli maraqları qorumağa şərait yaradır. Məhz bu hüquqi-siyasi zəmin sayəsində ölkəmizdə qanunverici, icra və məhkəmə hakimiyyətindən ibarət müstəqil dövlət institutları möhkəmlənmiş, güclü ordu qurulmuş, milli diplomatiya formalaşmışdır.
Dövlət suverenliyi həm də xalqın iradəsinin ifadəsidir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında təsbit olunduğu kimi, “hakimiyyətin mənbəyi xalqdır”. Bu prinsip xalqın dövlət idarəçiliyində əsas söz sahibi olmasını, dövlətin isə xalqın iradəsinə söykənməsini göstərir. Beləliklə, suverenlik həm hüquqi, həm siyasi, həm də mənəvi məna daşıyır.
İnstitusional davamlılıq da dövlət suverenliyinin əsas dayaqlarından biridir. Müstəqilliyin bərpası ilə dövlət institutlarının gücləndirilməsi, qanunvericiliyin inkişafı, hüquq-mühafizə orqanlarının fəaliyyəti, ordunun qüdrətlənməsi Azərbaycanın müstəqil və güclü dövlət kimi möhkəmlənməsinə xidmət etmişdir. Bu gün Azərbaycan regionun lider dövlətlərindən biri kimi söz sahibidir. Enerji layihələri, beynəlxalq əməkdaşlıq təşəbbüsləri və qlobal siyasətdə fəal iştirakı ölkəmizin suverenlik əsasında formalaşan müstəqil siyasətinin bariz nümunəsidir.
Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, dövlət suverenliyi yalnız keçmişin tarixi hadisəsi deyil, həm də bu gün və gələcəyimiz üçün yol xəritəsidir. 2020-ci ildə xalqımızın misilsiz həmrəyliyi, güclü ordumuzun və siyasi rəhbərliyin qətiyyətli iradəsi nəticəsində qazanılan Qələbə dövlət suverenliyinin güclü dayaqlarını bir daha nümayiş etdirdi. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməklə suveren dövlət statusunu möhkəmləndirdi və regionda yeni siyasi reallıqlar yaratdı.
Dövlət Suverenliyi Günü bizə yalnız tariximizi xatırlatmır, həm də gələcək nəsillərə mühüm məsuliyyət yükləyir. Suverenliyin qorunması üçün hər bir vətəndaş, xüsusən də gənc nəsil üzərinə düşən vəzifəni dərk etməli, dövlətçilik ideyalarına sadiq olmalıdır. Gənclərin vətənpərvərlik ruhunda yetişdirilməsi, milli dəyərlərə bağlılığı və dövlətə sədaqəti Azərbaycanın gələcək mövcudluğunun təminatıdır.
Nəticə etibarilə, Dövlət Suverenliyi Günü – Azərbaycan xalqının azadlıq iradəsinin təntənəsi, milli dövlətçiliyimizin mövcudluğunun və institusional davamlılığımızın əsas təminatıdır. Bu gün hər birimizə xatırladır ki, müstəqillik asanlıqla əldə edilməyib, onu qorumaq və möhkəmləndirmək isə daim böyük məsuliyyət tələb edir. Dövlət suverenliyi Azərbaycan xalqının ən böyük sərvəti, ən böyük nailiyyəti və gələcək inkişafımızın əbədi yol göstəricisi olaraq qalacaqdır.
